Posty

O co chodzi?

Obraz
 Na blogu będę się zajmować szeroko pojętą tematyką nauk przyrodniczych, w szczególności interdyscyplinarnie na pograniczy fizyki i biologii. Będą artykuły popularnonaukowe, ciekawostki, poradniki, itd. Miłego czytania już wkrótce i do zobaczenia. Jeśli interesuje cię, dlaczego lipidy są najważniejszą częścią komórki i życia, to zapraszam.

Zjawisko tunelowe

Obraz
Zjawisko tunelowe, bo o nim będzie traktował ten artykuł, polega na tym, że cząstka przekracza teoretycznie niemożliwą do przebicia barierę energetyczną. Jest to uznawane za paradoksalne i przeczy zasadzie zachowania energii, ale jednocześnie zostało udowodnione i opisane językiem matematyki.  Grafika przedstawiająca dehydrogenazę bakteryjną z uwzględnieniem jej miejsca aktywnego, Źródło: https://biologydictionary.net/active-site/ Czy jest to ważne zjawisko? Jak najbardziej. Gdyby nie tunelowanie kwantowe, prawdopodobnie nigdy nie powstałoby życie, planety, itd. Dlaczego? Otóż ciężkie pierwiastki powstają w jądrach gwiazd w wyniku reakcji termojądrowych, które polegają na fuzji jąder wodoru w wysokich temperaturach. Te temperatury jednak z perspektywy wydajności reakcji są jednak niewystarczające do wytłumaczenia tego, w jakim tempie gwiazdy syntetyzują hel, dlatego też tłumaczy się to zachodzeniem tam tunelowania protonowego. W skutek tego samego procesu, ale wolniej powstają też cięż

Kazuary - australijskie dinozaury

Obraz
Źródło: https://www.oneearth.org/species-of-the-week-southern-cassowary/ 65 milionów lat temu po australijskich lasach kroczyły setki ogromnych teropodów. Dzisiaj pozostały tylko trzy spośród nich - kazuary. Niewiele wiadomo o ich historii poza tym, że są blisko spokrewnione z emu i razem z nim włączane do rzędu kazuarowych. Pozostaje pytanie, który z rodzajów jest w gruncie rzeczy starszy ewolucyjnie, na co odpowiedzi obecnie nie znamy. Problemy te teoretycznie może rozwiązać udoskonalenie metod filogenezy molekularnej, genomiki i paleontologii. Do rodzaju Casaurius zaliczamy trzy gatunki dużych i kolorowych ptaków: kazuara hełmiastego (C. casuarius), kazuara jednokoralowego (C. unappendiculatus) oraz kazuara mniejszego (C. bennetti), z czego wszystkie są globalnie zagrożone.  W większości posiadają one czarne upierzenie, kostny grzebień na szczycie czaszki, jaskrawe korale zwisające z brody oraz duże i silne tylne kończyny, które też służą im do obrony przed drapieżcami. Wspomniany g

Dwie nogi - wiele wątpliwości, czyli o ewolucji chodu dwunożnego u ludzi

Obraz
Bocian Biały, Andreas Trepte   Kiedy spojrzysz na kręgowce, dostrzeżesz liczne zwierzęta o różnych przystosowaniach, będzie je wszystkie poza rybami jednak łączyła jedna istotną cecha - znaczna ich większość porusza się na czterech kończynach. Z ważniejszych dwunożnych kręgowców, tzw. bipodów można wymienić ptaki, kangury, postrzałkowate, szczuroskoczki, skakuszki, łuskowce i człowieka, przy czym postawa dwunożna u ptaków wyewoluowała setki milionów lat temu, a u człowieka według naukowców dopiero ok. 11,6  milionów lat temu, mowa o gatunku Danuvius guggenmosi odkrytym w latach 2015 - 2018 przez archeologa amatora - Sigulfa Guggenmosa - w okolicy miejscowości Pforzen w Bawarii. Hominoid był wyjątkowo lekki i niewielki jak na współczesne standardy tej grupy małp wąskonosych - proporcje jego ciała przypominały te u szympansa karłowatego (Pan paniscus), ale sam Danuvius był mniejszy. Uważa się, że był jednym z pierwszych naczelnych, którego przepona została przesunięta do dolnej części kl

Druga najbardziej śmiercionośna toksyna na świecie

Obraz
Werotoksyna (toksyna Shiga-podobna) to białko produkowane przez enterokrwotoczny szczep pałeczki okrężnicy ( Escherichia coli ). Druga nazwę zawdzięcza podobieństwu do typu AB5 toksyny Shiga produkowanej przez bakterię Shigella dysenteriae.  E. coli z WP ABCZdrowie   Inaczej niż rycyna, botulina i tetanospazmina składa się z pięciu części, tzw. monomerów, co nadaje jest wygląd podobny do pięciokąta lub opasłego pentagramu. Każdy monomer składa się z podjednostki A i B. Lżejsza podjednostka A (waży 32 kDa) i odpowiada za toksyczność werotoksyny, a 5 białek podjednostki B (każde waży 7,7 kDa) wiąże konkretny rodzaj komórek eukariotycznych Podjednostka A werotoksyny Źródło: D. Sehnal et al. 2021 Werotoksyna funkcjonuje na śródbłonku naczyń krwionośnych. Podjednostka B pojedynczego meru wiąże się z elementem błony komórkowej znanym jako glikolipid globotriaozyloceramidowy (Gb3). Wiązanie podjednostki B z Gb3 powoduje powstanie wąskiego, cylindrycznego wgłębienia w błonie komórkowej, które

Botulina - morderca ukryty w konserwie

Obraz
Botulina lub innymi słowy jad kiełbasiany jest silną neurotoksyną produkowaną przez bakterie Clostridium botulinum i spokrewnione z nimi gatunki takie jak Clostridium butyricum, Clostridium argentinense i Clostridium baterii. Zapobiega ona uwalnianiu neuroprzekaźnika acetylocholiny z zakończeń nerwowych w płytkach nerwowo-mięśniowych, co powoduje porażenie wiotkie, tzn. mięśnie nie mogą się kurczyć. Może powodować problemy z przełykaniem, mową i mimiką, a w większych dawkach utrudniać lub nawet całkiem uniemożliwiać oddychanie. Clostridium sp. Źródło: Rawpixel.com  Laseczka jadu kiełbasianego, jak jest nazywana w polskiej terminologii naukowej Clostridium botulinum , jest Gram-dodatnią, beztlenową, ruchliwą i przetrwalnikującą bakterią. Przez pierwszą cechę często bytuje w przeterminowanych konserwach, dlatego też nietrudno przez nieuwagę zatruć się tą mocną trucizną. Średnia dawka śmiertelna (LD 50 ) wynosi 1,3 do 2,1 nanograma na kilogram ciała przy wlewie dożylnym lub zastrzyku d

Jak rośliny odbierają świat?

Obraz
Rzodkiewnik pospolity autorstwa Krzysztof Ziarnek - wikimedia commons Zajmują większą część biomasy niż wszyscy ludzie i zwierzęta domowe razem wzięci, każdego dnia je mijamy po drodze do pracy, szkoły, na uczelnię - rośliny. Mimo osiadłego trybu życia bez zdolności ruchu odbierają bodźce ze środowiska i przystosowują się na ich podstawie do zmiennych warunków. Kiedy zranisz drzewo, urwiesz liścia raczej nie zwracasz na to uwagi, w końcu rośliny nie czują, nie boli ich to. Przez długi czas tak myślano, ale to się zmieniło. Niedawno odkryto nowy receptor obecny na powierzchni błony komórek Arabidopsis thaliana - popularnej w badaniach laboratoryjnych rośliny okrytozalążkowej. Białko owo wiąże się z nadtlenkiem wodoru, który jest znany między innymi jako woda utleniona albo wybielacz, a poza tym jest pospolitym związkiem uszkadzającym DNA i inne biopolimery powstającym po związaniu rodników tlenowych z wodą.  Zacznijmy najpierw od budowy komórki roślinnej, różni się ona od zwierzęcej m.

Rycyna - morderca rybosomów

Obraz
Nasiona rącznika autorstwa HediBougghanmi2014 - wikimedia commons Rycyna to białko czwartorzędowe należące do grupy lektyn, czyli białek wiążących cukry. Ma strukturę globularną, co skutkuje jej dobrą rozpuszczalnością w wodzie i słabą w rozpuszczalnikach organicznych. LD 50 rycyny wynosi jedynie około 22 mikrogramów na kilogram masy ciała przy podaniu dożylnym lub inhalacji, czyli około 1,78 miligramów wystarczy, by uśmiercić dorosłego człowieka średniego wzrostu i wagi. Podanie doustne rycyny skutkuje o wiele mniej drastycznymi skutkami, ponieważ ulega ona w żołądku denaturacji pod wpływem kwasu chlorowodorowego (LD 50 wynosi około 1 miligrama na kilogram masy ciała). Białko to składa się z dwóch łańcuchów peptydowych: Łańcuch A (RTA) (Pfam: PF00161) jest glukozydazą (enzymem katalizującym reakcję hydrolizy wiązań glikozydowych) złożoną z 267 aminokwasów. Składa się z trzech obszarów, w których około połowa polipeptydów jest uformowana w struktury alfa helisy i beta harmonijki. Ob